در دنیای امروز که شفافیت و مسئولیت‌پذیری حرفه‌ای از ارکان اصلی عملکرد سازمان‌های تخصصی به شمار می‌رود، سازمان نظام مهندسی ساختمان نیز به‌عنوان نهادی حاکمیتی و تخصصی، ابزارهای مختلفی را برای سنجش، ارزیابی و نظارت بر فعالیت مهندسان در اختیار دارد. یکی از مهم‌ترین این ابزارها، فرآیند خوداظهاری مهندسان است که جایگاهی کلیدی در نظام مهندسی ساختمان کشور یافته است.
خوداظهاری چیست و چرا اهمیت دارد؟
ثبت خوداظهاری نظام مهندسی فرآیندی است که طی آن مهندسان اطلاعات مربوط به پروژه‌های در حال اجرا یا پایان‌یافته خود را به‌صورت الکترونیکی و داوطلبانه در سامانه مربوطه ثبت می‌کنند. هدف اصلی این فرآیند، شفاف‌سازی میزان فعالیت حرفه‌ای، بررسی صلاحیت اجرایی، و کنترل کیفیت عملکرد مهندس در پروژه‌های ساختمانی است.
اهمیت خوداظهاری از آن‌جا ناشی می‌شود که سازمان نظام مهندسی از طریق این اطلاعات می‌تواند تصویر دقیقی از سوابق شغلی افراد به‌دست آورد و بر اساس آن، تصمیماتی نظیر تمدید یا ارتقاء پایه مهندسی را اتخاذ کند. از طرف دیگر، خوداظهاری بستری برای سنجش مشارکت واقعی مهندسان در پروژه‌ها ایجاد می‌کند و از بروز تخلفات احتمالی نیز جلوگیری می‌نماید.
چه کسانی باید خوداظهاری کنند؟
تمامی مهندسانی که دارای پروانه اشتغال هستند یا قصد دریافت، تمدید یا ارتقاء آن را دارند، ممکن است در طول دوران فعالیت خود، ملزم به تکمیل فرآیند خوداظهاری شوند. این الزام بیشتر در موارد زیر پررنگ‌تر است:
- ورود نخستین به سامانه نظام مهندسی برای صدور پروانه اشتغال؛
- اتمام مدت اعتبار پروانه و نیاز به تمدید؛
- درخواست ارتقاء پایه مهندسی؛
- ثبت سوابق پروژه‌های پایان‌یافته یا در حال اجرا برای به‌روزرسانی سوابق حرفه‌ای.
مراحل انجام خوداظهاری چگونه است؟
برای انجام خوداظهاری، مهندس باید وارد سامانه نظام مهندسی استان محل سکونت یا فعالیت خود شود. در این سامانه، پس از ورود به حساب کاربری، بخشی به نام "خوداظهاری" در دسترس قرار دارد که مهندس از طریق آن می‌تواند اطلاعات مربوط به پروژه‌های خود را وارد کند. این اطلاعات معمولاً شامل نام پروژه، موقعیت مکانی، نام مالک، متراژ، وضعیت پیشرفت و نقش مهندس در پروژه است.
پس از تکمیل داده‌ها، فرم به‌صورت الکترونیکی ثبت می‌شود و در سوابق کاربر درج می‌گردد. کارشناسان سازمان نظام مهندسی نیز در صورت نیاز به بررسی بیشتر، با فرد تماس می‌گیرند یا مدارک مکمل درخواست می‌کنند.
نکته مهم این است که صحت اطلاعات واردشده در خوداظهاری بر عهده خود مهندس است و هرگونه اشتباه یا مغایرت، ممکن است تبعات اداری یا حقوقی در پی داشته باشد.
خوداظهاری چه مزایایی دارد؟
خوداظهاری نه‌تنها یک الزام اداری بلکه یک فرصت حرفه‌ای برای مهندسان محسوب می‌شود. مهندسانی که به‌طور منظم و دقیق سوابق کاری خود را در سامانه ثبت می‌کنند، می‌توانند:
- پرونده‌ای مستند و منظم از سوابق شغلی خود ایجاد کنند؛
- فرآیند تمدید و ارتقاء پایه را سریع‌تر و ساده‌تر طی کنند؛
- میزان تجربه خود را به شکل رسمی به اثبات برسانند؛
- از مزایای عضویت فعال در سازمان بهره‌مند شوند؛
- در صورت بروز اختلافات، از اطلاعات ثبت‌شده به‌عنوان سند دفاعی استفاده نمایند.
چالش‌ها و توصیه‌هایی برای انجام بهتر خوداظهاری
با وجود اهمیت بالای این فرآیند، برخی مهندسان در انجام آن با چالش‌هایی مواجه هستند. مشکلاتی مانند آشنایی نداشتن با سامانه، خطاهای سیستمی، نقص در مدارک پروژه، یا تأخیر در به‌روزرسانی اطلاعات، از جمله مواردی هستند که ممکن است انجام خوداظهاری را با مشکل مواجه سازند.
برای رفع این موانع، توصیه می‌شود مهندسان:
- همواره اطلاعات پروژه‌های خود را به‌روز نگه دارند؛
- از مدارک مالکیت، پروانه ساخت، نقشه‌ها و گزارش‌های اجرایی نسخه دیجیتال تهیه کنند؛
- در صورت وجود اشکال فنی در سامانه، با پشتیبانی سازمان تماس بگیرند؛
- پیش از هرگونه اقدام برای ارتقاء یا تمدید، نسبت به وضعیت خوداظهاری خود اطمینان حاصل کنند.
سخن پایانی
خوداظهاری نظام مهندسی، سازوکاری ضروری برای حفظ نظم حرفه‌ای، ارزیابی عملکرد و ایجاد شفافیت در صنعت ساختمان کشور است. هرچه این فرآیند با دقت و مسئولیت‌پذیری بیشتری انجام شود، اعتبار سازمان و مهندسان نیز بیشتر خواهد شد.
با نهادینه‌سازی این فرهنگ، می‌توان گامی مهم در مسیر ارتقاء جایگاه مهندسی در کشور برداشت و به‌سوی آینده‌ای با ساخت‌وساز امن‌تر، شفاف‌تر و مسئولانه‌تر حرکت کرد.
- ۰ ۰
- ۰ نظر